Al zo lang ik me kan herinneren luister ik naar rap en hiphop. Eind jaren tachtig was het Public Enemy met Fear of a Black Planet dat me de ogen opende, met tracks als Fight the Power en Anti-Nigger Machine. Daarna kwam Ice T met z'n Cop Killer en Body Count. Heftige, militante muziek was het, die vrij snel eentonig begon te worden. De La Soul en A Tribe Called Quest vormden een vredelievende tegenbeweging, maar ook dat gedoe met madeliefjes en Bonita Applebum gingen vervelen. In de nineties kregen we Busta Rhymes (WHOO-HA!), Dr. Dre en Snoop Doggy Dogg. Daarna werd hiphop razendsnel bloedcommercieel, met de postuum uitgebrachte lading rotzooi van 2Pac als ultiem dieptepunt.
Voor mij was de lol eraf tót het moment dat Missy Elliott eind jaren '90 haar entree maakte. Samen met Timbaland introduceerde ze een nieuw, abstract geluid dat in de afgelopen tien jaar vaste voet heeft gekregen in hiphopland: minimale beats, een kale productie, loeistrakke flows en humor. Get Your Freak On, Pass That Dutch, Lose Control en vooral Work It zijn stuk voor stuk klassiekers.
In het nieuwe millennium kreeg hiphop weer glans, wat met name te danken is aan figuren als Missy dus, Pharell Williams, Jay-Z, Timbaland (al is hij alweer jaren over z'n hoogtepunt heen), de cartooneske Eminem, T.I., Swiss Beatz, The Dream, Lil' Wayne en Kanye West. Vooral die laatste drukte zijn stempel op de hedendaagse hiphop, met name omdat zijn vier albums vanaf 2004 telkens een nieuw, verfrissend geluid lieten horen. Zijn allerbeste album maakte Kanye West in 2008, getiteld 808s & Heartbreak. Kanye, die niet bepaald bekend staat als gevoelige jongen maar wel vanwege zijn mega-ego en onuitstaanbare karakter (IK BEN DE BESTE HIPHOPPER TER WERELD! - inderdaad, in kapitalen, want zo communiceert Kanye nu eenmaal), gaat op 808s & Heartbreak helemaal op in zijn verdriet en woede vanwege het overlijden van zijn moeder en een relatie die op de klippen liep.
Even een break: is het raar om een recensie te schrijven over een album dat meer dan anderhalf jaar oud is? Nee, helemaal niet. Juist niet zou ik zeggen. Vooral niet als je dat album al meer dan anderhalf jaar lang zeker een keer per twee weken helemaal draait. 808s & Heartbreak dus. Het bijzondere aan dit album is dat Kanye nergens rapt, maar zingt. IJskoude met autotune rechtgetrokken zanglijnen zijn het, waarin Kanye het leed van zijn leven op hartverscheurende wijze ten gehore brengt. Het is een futuristisch meesterwerk dat voorlopig niet zal worden geëvenaard. Van kop tot staart hangen alle songs samen in een duidelijk verband, iets wat van 95% van de hiphopalbums niet gezegd kan worden.
Het begint al geweldig met de openingstrack Say You Will. Kanye trekt de luisteraar een soundscape binnen die wordt begeleid door zowel sacrale koorzang als een spelletje pong. Naarmate de 6.18 minuut lange track vordert, grijpt Kanye je bij de strot om je de rest van het album niet meer los te laten. Basis van het album, dat leunt op synthpop, elektronica en R&B, is de TR 808-drummachine. Een apparaat dat in de jaren tachtig werd gebruikt door new wavepioniers als Gary Numan, maar ook door Phil Collins. Kanye verstoort zijn beats en breaks, met als resultaat een lekker rafelige sound die desondanks toch emotie weet op te roepen. Hoogtepunten zijn de singles Love Lockdown - perfecte tribal upbeat - en Heartless, dat door South Park overigens op sublieme wijze op de hak werd genomen: in een aflevering was Kanye te zien als 'Gay Fish'.
Uiteraard kon Kanye hier niet om lachen, maar het had wél effect. Lees maar: "Kanye West has told fans he's working on playing down his "crazy ego" after being ridiculed in a new episode of "South Park."
Terug naar het album, terug naar Love Lockdown. Bij het nummer hoorde een baanbrekende video, geregisseerd door kunstenaar Simon Henwood, die zich op zijn site bekendmaakt als 'Creative Director of Rihanna'. Maar hij maakte ook de geweldige drag-video bij Roisin Murphy's Movie Star en daarnaast schildert hij niet onverdienstelijk. Kijk maar eens op z'n website, en klik voor de grap op Kylie.
Voor we afdwalen: andere hoogtepunten zijn het funky Paranoid (met een gastbijdrage van Mr. Hudson), de op hol geslagen kermisdraaimolen van Robocop, het heftige See You In My Nightmares met Lil' Wayne die als een duivel tevoorschijn komt, en de afsluiter Coldest Winter. Zoals je al aan de songtitels kunt zien is het geen vrolijke plaat, maar een verwerkingsalbum waarin de rapper zich van een heel persoonlijke kant laat zien, een onvermoede kant bovendien. Want de schreeuwlelijk heeft heel duidelijk wél een hart. Wie nog niet genoeg heeft na het luisteren van dit briljante album, moet het nooit officieel uitgebrachte remixalbum van Max Justus maar eens proberen. Het geheel van zíjn plaat haalt het niet bij het origineel, maar het is een gedurfde poging om de muziek van Kanye van een andere kant te laten zien.
Hoe ik hier ineens bij kwam? Door een recensie te lezen van het nieuwe album van rapper Drake. Bij vlagen even briljant als Kanye op z'n 2008-album, sterker nog: Drake heeft erg goed naar deze plaat geluisterd. En inderdaad, Thank Me Later is geweldig. Maar hij haalt het niet bij 808s & Heartbreak!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten