dinsdag 12 mei 2015

Kansloos netwerken bij het UWV

Ik ben alweer ruim een jaar druk aan het werk, maar vorig jaar heb ik drie maanden zonder gezeten. Achteraf een heerlijke periode, want het was van 1 mei tot 31 juli alleen maar mooi weer. Maar na mijn niet-verdiende ontslag moest ik een WW-uitkering aanvragen en kwam daardoor in een ambtelijke molen terecht. Althans, dat dacht ik van tevoren.

De regel is dat je vlak voor je laatste werkdag begint met je aanvraag. Ik bel dus met het UWV en kreeg een heel aardige jongen aan de lijn. Hij vertelde wat ik doen moest, en dat kon gelukkig allemaal online. Tien jaar geleden zat ik in een soortgelijke situatie (nu werd één FTE wegbezuinigd, toen een hele afdeling). Destijds moest ik me met een enorme stapel formulieren, waaronder alle loonstrookjes uit mijn hele werkzame leven, melden bij een kantoor waar een mannetje achter een loket zat. Dat mannetje vertelde me op welke vacatures ik het best kon solliciteren. En hoe ik een sollicitatiebrief het best kon beginnen. Echt, de betutteling. Het viel me mee dat ik geen uitbrander kreeg omdat ik me pas om vijf over negen had gemeld in plaats van negen uur stipt. Dat kon ook niet, want het hek voor het gebouw zat nog op slot.

Hoe anders was de situatie nu. Vol goede moed maakte ik een DigiD aan, meldde me aan bij iets dat Netwerkplein ofzo heette en stuurde een pdf-versie van mijn paspoort de ambtelijke molen in. Dat was allemaal op mijn eerste dag als steuntrekkende werkloze. In het telefoongesprek had de aardige jongen aangekondigd dat er voor hoger opgeleiden zoals ik speciale bijeenkomsten waren. Daar zouden ze allerlei handige tips geven die hielpen bij het vinden van een nieuwe baan. 'Moet ik me tot die tijd nog ergens melden?', vroeg ik. 'Nee hoor', zei de aardige jongen. De bijeenkomst was op 14 juni. 'Maar het kan in de tussentijd geen enkele kwaad om alvast een beetje om je heen te kijken, natuurlijk', lachte de jongen.

Het werd 14 juni. Om 15.00 uur stipt meldde ik me bij een groot, glanzend pand op Amsterdam Sloterdijk. Ik had een plukje mensen verwacht dat net als ik op een 'werkcoach' zat te wachten. In plaats daarvan kwam ik in een ruimte terecht waar zeker zestig mannen en vrouwen vertwijfeld om zich heen stonden te kijken. Wat bleek: dit was een 'netwerkmeeting'. Vandaag gingen we leren hoe we online netwerken als LinkedIn en (whoehoe) misschien zelfs Twítter konden inzetten om te netwerken. En wie weet hadden we ook nog wel iets aan elkaar.

Wat er toen gebeurde was werkelijk te bizar voor woorden. Echt, Toren C was zelfs niet weggekomen met de volgende scène. Twee dames - eentje eind twintig, de ander eind dertig - in bloemetjesjurken met een witte legging eronder vroegen ons in het midden van de ruimte te gaan staan. 'De muur aan de overkant is het noorden van Nederland, de muur aan ónze kant is het zuiden. Nu moet iedereen gaan staan waar hij geboren is.' Als een schooljuf klapte de oudste van de twee in haar handen. Ongemakkelijk begonnen de aanwezige steuntrekkers door elkaar heen te bewegen. Een van de aanwezigen klom in een hoek van de zaal op een vensterbank. 'Wat doe jij nou?', kirde de jongste schooljuf. Ietwat schaapachtig volgde het antwoord. 'Ik kom uit Curacao.' Dat was lachen geblazen. Overigens kwamen de meeste mensen gewoon uit Amsterdam en omstreken, dus halverwege de achtermuur stond een pluk mensen elkaar in de nek te hijgen. 'Nu moeten jullie gaan staan waar je hebt gestudeerd'. En hup, daar dook de rest ook op het kluitje Amsterdammers.

Gelukkig mochten we ons daarna weer door de zaal verspreiden. De dames gingen ons uitleggen waarom LinkedIn handig was. 'Wie van jullie heeft LinkedIn?' 59 van de zestig vingers gingen de lucht in. 'En wie van jullie heeft Twitter?' Een stuk of tien handen bleven over. 'Twitter is anders hartstikke handig hoor. Als je ons volgt op Twitter kun je hele interessante vacatures tegenkomen.' Vervolgens ontstond een discussie in de zaal over het zoeken van werk via internet. Of dat niet gewoon via vacaturesites kon. Maar toen bleek dat het bij de sollicitatieverplichtingen óók telde als je je LinkedIn-profiel bijwerkte, verstomde het gemor.

Na een kwartier gezwatel over sociale media pakten beide schooljuffen een mandje. De twintiger deelde oranje usb-sticks uit, de dertiger blauwe. De oudste riep vervolgens: 'Hou nu allemaal je usb-stick in de lucht. Zestig verbaasde armen zwaaiden omhoog. 'Willen degenen met een oranje usb-stick in een kring gaan staan?' Aarzelend kwam een kring tot stand. 'Willen degenen met een blauwe usb-stick een kring vormen om de oranje mensen heen?' zo gezegd, zo gedaan. 'Nu tel ik tot drie en draaien alle oranje mensen zich om. Je stelt je voor aan degene die tegenover je staat en dan ga je met die persoon netwerken!' Nog voor ik What The Fuck kon denken klonk het 'Een! Twee! Drie!'.

Een soort van jongen of een man draaide zijn vlassnor naar me toe. 'Hi! Ik ben Stacey.' Stacey bleek middenin een metamorfose van man naar vrouw te zitten, of andersom. Ik heb het niet durven vragen. Maar Stacey moest een periode overbruggen van een studie psychologie en een postdoctoraalachtig iets. Leuk voor Stacey, maar ik had nog steeds geen zicht op een baan. Toen blies de oudste schooljuf op een fluitje, dat ze tot dusver ongezien om haar nek had hangen. 'Nu schuiven we allemaal twee personen op naar links!' Nu stond ik over een ex-directeur van een dure bank, denk aan Lanschot of iets dergelijks. Ik viel maar meteen met de deur in huis. 'Vind jij deze bijeenkomst net zo idioot als ik?' Gelukkig kreeg ik bijval.

Na weer vijf minuten ging het fluitje opnieuw. 'Op de usb-stick staan alle formulieren die je nodig hebt bij het Netwerkplein. En nu is het tijd voor de borrel!'

Ik heb nog nooit zo snel een zaal zien leegstromen….

(Dit verhaal schreef ik in 2011)

Andere tijden – een lichtgewicht essay over Dynasty

Ongemerkt verandert er altijd van alles. Pas wanneer je afstand neemt en terugkijkt op een bepaalde periode, zie je hoe in vrij korte tijd gewoontes, situaties en leefomstandigheden totaal zijn veranderd. Het zal de vaste lezers van mijn blog niet zijn ontgaan: ik zit middenin een Dynasty-marathon. De saga, die voornamelijk draait om de strijd tussen Blake Carrington en zijn nemesis Alexis Colby, werd oorspronkelijk uitgezonden tussen 1981 en 1989. De makers van Dynasty creëerden een wereld die bijna volledig bestond uit glitter en glamour. Een eenzijdig beeld weliswaar, maar onbedoeld krijg je als kijker het tijdsbeeld van de eighties heel helder voor ogen.

Allereerst iets over de serie zelf. Scènes slepen zich minutenlang voort en gaan voornamelijk over verstoorde liefdesverhoudingen. Er zit nauwelijks humor in Dynasty. Wel veel kommer en kwel van mensen die elkaar al dan niet expres in de weg zitten of lastig vallen. Toch valt er veel te lachen om Dynasty. De steeds uitzinniger wordende outfits van Alexis. Het drankgebruik: wederom door Alexis. Er gaat bijna geen scène voorbij of ze schenkt een brandy, martini of een glas champagne in voor zichzelf. De scriptschrijvers durfden het bij het extreme karakter van Alexis wél aan om er een humoristische draai aan te geven. Een running gag is de snelheid waarmee haar P.A.'s ontslag nemen. Hun namen onthoudt ze niet eens. 'Close the door, Kyle!' 'Kyle was your former assistent. I'm Jerome.' 'Whatever. Do as I told you.'

Vergeleken met series van nu doet Dynasty wat traag aan, misschien. Aan genrehopping doen ze niet: geen spontane muzikale uitspattingen als in Ally McBeal, geen voice-overs à la Sex & The City, geen gedeelde screenshots zoals bij 24. Dat moest allemaal nog worden uitgevonden. Dynasty werd gewoon rechttoe rechtaan gefilmd, met als enige uitspatting de zoomlens en een in vaseline gedrenkte flashback. En toch staat het nog altijd als een huis.

Wat ook direct opvalt is het totale gebrek aan moderne communicatie. Op de bureaus van Blake en Alexis (die van haar met slagtanden als poten) prijkt niet eens een computer. Een in leer gebonden schrijfblok, een vergulde pen, een druktoetstelefoon en een tafelaansteker volstaan. Uiteraard is er aan boord van de privéjets en in de limo's met chauffeur wél telefoon aanwezig, maar het gemak waarmee iedereen nu naar z'n smartphone grijpt, bestond toen nog niet. Personages waren hierdoor soms weken spoorloos. Wie nu ontvoerd wordt, whatsappt gewoon even of zet op z'n minst z'n location op actief. Door ziekenhuisgangen galmt continu een intercom: 'Wil dokter Smith zich melden bij operatiekamer vier?'. En wat fijn voor de hoofdrolspelers dat er nog geen internet was. In die tijd kocht je gewoon de uitgeverij en sloot je de deuren als iemand onverhoopt een rottig boek over je wilde schrijven (uiteraard weer een actie van Alexis).

In 1981 tijd werd Dynasty zowel geprezen als verguisd vanwege de aanwezigheid van Steven Carrington. Het was min of meer de eerste prominente homorol op televisie. Er werd wat afgelebberd in de serie en heel wat naspel-sigaretten opgestoken. Maar de enige seksuele interactie van Steven bestond uit een schouderklop en een schalkse blik. Toch was dit destijds zeer controversieel. En Steven was dan misschien homo, twee van z’n vriendjes gingen dood voor het ook maar serieus werd. Ook trouwde hij twee keer met een vrouw, dus het hele gay-aspect kwam nogal schizofreen in beeld.
Maar ook de andere verhoudingen waren traditioneel. Toen Blake met Krystle trouwde, stopte ze meteen met werken. Nu kwam dat ook omdat haar werk als secretaresse niet bij haar nieuwe status paste, maar het duurde nog vier seizoenen voor ze weer aan het werk ging. In de tussentijd speelde ze het rijke vrouwtje van. Iedere dag ontbijten een nieuwe peignoir, daarna een ritje te paard (waar Alexis haar eens vanaf liet kletteren, met een miskraam als resultaat) en vooral veel bij open haarden liggen en ‘But, Blake… Ohh Blake… Blake listen to me’ fluisterend.
Toen dochter Fallon aan het werk wilde, raadde ieder haar dat sterk af. Wie zorgt er dan voor Little Blake? Ehm, het dertigkoppige personeel? Krystle, die toch de hele dag voor die open haard lag? De twee nanny’s?
De grote uitzondering was natuurlijk weer Alexis, die mannen behandelde als speeltjes en als keiharde zakenvrouw uitzonderlijk koelbloedig tekeer ging tegen wie dan ook. Gespuis dat haar thuis kwam lastigvallen, stuurde ze naar beneden via de dienstlift: ‘The báck door, ex-congresman McVane! Don’t you dare using the main entrance, you miserable has-been! Just slither back to where you came from…’

Een opvallend kenmerk van Dynasty was het totalitaire materialisme van de Carringtons en Colby’s. Ze hadden geen booreiland ergens in de Mexicaanse Golf, maar gewoon de hele Zuid-Chinese zee. Krystle en Alexis liepen rond in enorme nertsmantels. Zelfs in huis hield Alexis haar bontmutsen op. Naarmate de seizoenen verstreken werden de schoudervullingen steeds breder. Op een gegeven moment lag Alexis zelfs kaviaar te vreten in de gevangenis. Voor haar kleinkinderen nam ze pluche beesten mee die groter waren dan haarzelf. Tijdens een soirée van Krystle en Blake liep ze de keuken in en declameerde: ‘Waterkers is voor giraffen’, en eiste ze (alweer) kaviaar. Blake bekogelde zijn vrouw met colliers, diamanten ringen, edelstenen en cabrio’s. Zoon Adam kreeg als welkomstcadeau een glimmende Ferrari. De Carrington Mansion had 48 kamers, met daarin onder meer een ‘gym’, waar de mannen in kleine glimmende broekjes hun fitness-oefeningen deden. De eerder genoemde privéjets waren ingericht als boudoirs. Alexis had een 20-persoons jacuzzi in haar penthouse. Blakes halfzus Dominique Deveraux boekte een aparte kamer voor haar garderobe: ‘I don’t sleep IN my clothes and I will certainly nog sleep WITH my clothes’. Toen Krystle al haar dure spullen had verkocht omdat Blake financieel door een dal ging, riep hij: ‘But these were MYYYYYY gifts!’. En zo zijn er nog veel meer voorbeelden. Nu was dit voor toen al uitzonderlijk, maar dergelijke poenerigheid, daar kom je nu zeker niet meer mee weg.

Dat is een ander teken des tijds: het totale gebrek aan duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Sustainability is het woord van deze tijd en dat sijpelt langzaam door in alle geledingen van de samenleving. Zelfs in soaps wordt volop verantwoord geleefd. De laatste grote productie op de Nederlandse tv ging over een familie met een bloemenkas. Op allerlei manieren sijpelt er politieke correctheid door in series. Waar Alexis steevast een cigarillo opstak als haar iets dwars zat (en dat was zo’n beetje in elke scène) wordt tegenwoordig alleen in Mad Men nog volop gepaft. Waar de Peta mekkert om een bontkraagje van een Olsen Twin, kon je de 192 pootjes van de nertsen in Krystles mantel tellen.

Uiteindelijk moest Dynasty het zelf ook met minder doen. Omdat de kijkcijfers na seizoen zes dramatisch kelderden, werd het budget teruggeschroefd. De actrices kregen bescheidener outfits. De inmiddels peperdure Joan Collins mocht steeds minder vaak komen opdraven als Alexis. Het ging eigenlijk al mis aan het einde van seizoen vijf. Als cliffhanger hadden de schrijvers bedacht dat Alexis tot koningin van Moldavië zou worden gekroond. Dochter Amanda trouwde met de prins. Tijdens het huwelijk pleegden guerilla’s een staatsgreep die uitmondde in een shoot-out van de gehele cast. Maar bij de start van seizoen zes bleken alleen Stevens vriendje en een mislukte love interest van Blake het loodje te hebben gelegd. Een aflevering lang hielden ze de kijker in spanning, want waar was Alexis? Nou, die zat thuis te mokken omdat ze geen salarisverhoging had gekregen.
Waarom de kijkcijfers precies kelderden is niet zo vreemd. De verhaallijnen werden steeds idioter. Zo kreeg Krystle een dubbelganger die haar plaats innam, terwijl de echte Krystle wekenlang zat vastgebonden op een zolder. Fallon verdween weer eens, om terug te komen met het verhaal dat ze door aliens was ontvoerd. Verder liepen er allerlei personages in de serie rond zonder dat duidelijk werd wat ze er deden. Zo’n Dominique Deveraux bijvoorbeeld. Wat kwam zij nou helemaal doen? Of Sable, de nicht van Alexis? Haar zus Caress? Ze hadden voor vetes moeten zorgen, maar zonder sterke verhaallijnen draaiden hun rollen uit op niets.
Verder maakten de networks liever goedkopere comedyseries, die voor veel minder geld meer kijkers trokken. De Cosby Show bijvoorbeeld, en allerlei andere om gezinnen draaiende shows als Family Ties en Who’s The Boss.
En zo ging Dynasty na negen seizoenen als een nachtkaars uit. Er volgde nog een reüniespecial van anderhalf uur. Hierin dook ineens de eerste Steven Carrington op, acteur Al Corley. Hij was uit de serie gestapt vanwege de ongeloofwaardigheid van zijn continue geaardheidswisselingen. In een breed uitgesponnen verhaallijn kreeg Steven het nieuwe gezicht van een nieuwe acteur, nadat hij gruwelijk verminkt was geraakt bij een ongeluk op een olieplatform. Maar voor de reünie hadden ze hem doodleuk terugveranderd. Dergelijke soapwetten (het veranderen van acteurs voor dezelfde rol, het snel ouder laten worden van kinderen, etcetera) zijn nu gemeengoed. Toen sprak men er nog schande van.

Al met al is Dynasty leuk om opnieuw te bekijken. Helemaal als je het tegen het licht houdt van de veranderende maatschappij en de rol die televisie daarbij heeft gespeeld. En nog stééds speelt.